Bestuur van Ameland / Nes
Wat veel mensen niet weten is dat Ameland pas sinds 1801 bij Friesland hoort en daarvoor als een soort ministaatje functioneerde. Het heeft zich lang afzijdig kunnen houden van het gebeuren in Europa en de de rest van Nederland.
Veel is er niet bekend over Ameland in de vroege Middeleeuwen, wel weten we dat een (groot?) deel van het eiland in bezit is van het Benedictijner klooster van Foswerd in Friesland.
In 1396 geeft graaf Albrecht van Beieren Ameland aan de graven van Egmond, maar die krijgen het nooit in hun bezit. Het zijn de Cammingha's die de dienst gaan uitmaken op Ameland. Zij nemen de delen die niet in het bezit van het klooster zijn in en bouwen een kasteel in Ballum (zie afbeeldingen op deze pagina). Eerst is het Jitske Jelmera die in 1420 op het eiland komt, pas met zijn kleinzoon Haye Heringa komt de naam Cammingha op het eiland. Haye trouwt met de weduwe van Sicko Cammingha en neemt die naam aan om ook huis Cammingha in Leeuwarden in bezit te krijgen.
Wat veel mensen niet weten is dat Ameland pas sinds 1801 bij Friesland hoort en daarvoor als een soort ministaatje functioneerde. Het heeft zich lang afzijdig kunnen houden van het gebeuren in Europa en de de rest van Nederland.
Veel is er niet bekend over Ameland in de vroege Middeleeuwen, wel weten we dat een (groot?) deel van het eiland in bezit is van het Benedictijner klooster van Foswerd in Friesland.
In 1396 geeft graaf Albrecht van Beieren Ameland aan de graven van Egmond, maar die krijgen het nooit in hun bezit. Het zijn de Cammingha's die de dienst gaan uitmaken op Ameland. Zij nemen de delen die niet in het bezit van het klooster zijn in en bouwen een kasteel in Ballum (zie afbeeldingen op deze pagina). Eerst is het Jitske Jelmera die in 1420 op het eiland komt, pas met zijn kleinzoon Haye Heringa komt de naam Cammingha op het eiland. Haye trouwt met de weduwe van Sicko Cammingha en neemt die naam aan om ook huis Cammingha in Leeuwarden in bezit te krijgen.
De graven van Egmond procederen van 1527 tot en met 1698 zonder succes tegen het bewind van de Cammingha's.
Deze innen intussen belasting op van alles en nog wat en regeren met ijzeren vuist. De straffen voor overtredingen zijn streng. Vooral Sicco van Cammingha maakt het bont; de burgers van Ameland bezetten zijn kasteel en vragen de Staten Generaal om hulp. Deze besluiten dat er een 'grond'wet moet komen voor Ameland. In 1622 op 19 juli is het zover; de 'Statuten, Ordenantiën en Costuymen van Ameland', of de wetgeving, alleen geldig op Ameland, is een feit. Het is met de strenge (lijf)straffen gedaan. In 1680 sterft Frans Duco van Cammingha kinderloos en is het bewind van deze familie voorbij. De erfgenamen van Rixt van Donia, echtgenote van Watze van Cammingha, verkopen Ameland aan Henrietta Amalia van Anhalt-Dessau. Deze schenkt het eiland aan haar zoon, Willem Friso, de stadhouder van Friesland. Zo komt Ameland in het bezit van de Oranjes! In de tijd van de Franse Revolutie gaat het voor de Oranjes weer verloren en vanaf dan hoort Ameland bij Friesland. Het is dan 1801. Vanaf 1813 is Nederland onafhankelijk en krijgt het eiland burgemeesters. Overigens werden deze eerst nog Grietmannen genoemd. Mannen van adel. Maar zonder de positie van de Cammingha's... In 1948 is er besloten om (na Ballum en Hollum) ook rond Nes tot vrijwillige ruilverkaveling over te gaan. Daar het steeds verder opsplitsten van erfenissen over meerdere kinderen waren er vele boerenbedrijfjes ontstaan van amper een paar are in omvang. |